بررسی اثرات آزادسازی و رشد صادرات بخش صنعت ایران بر رشد اقتصادی این بخش به انضمام ارزیابی روند جهانی‌شدن و آزادسازی صنعت پتروشیمی ایران

        

بررسی اثرات آزادسازی و رشد صادرات بخش صنعت ایران بر رشد اقتصادی این بخش

به انضمام ارزیابی روند جهانی‌شدن و آزادسازی صنعت پتروشیمی ایران

 

 

دکتر علی محمدی پور

 

 

وضعیت داوری مقاله: مقاله حاضر در کتاب مجموعه مقالات علمی پژوهشی تخصصی صنعت پتروشیمی به طور کامل به چاپ رسیده و در همایش علمی- پژوهشی کشوری توسعه صنایع مکمل و پایین دست پتروشیمی، از محرومیت زدایی تا رقابت بین المللی در 20 و 21 اسفند ماه سال 1386 در شهر تهران به صورت سخنرانی برگزیده شد. خاطر نشان می گردد بنا به اهمیت و غنی علمی مقاله حاضر، این مقاله بعنوان اولین مقاله به چاپ رسیده و معرفی گردید.

 

 

چکیده:

از جمله مهم‌ترین و مؤثرترین تحولات اقتصادی جهان در دهه اخیر، آزادسازی و رقابتی نمودن فعالیت‌های اقتصادی می‌باشد. حرکت به سمت اقتصاد باز در عرصة تعاملات اقتصادی به تدریج تمامی فعالیت‌های تولیدی و تجاری جهان را در بر گرفته‌ است. در پی تحولات اقتصادی سیاسی جهان، مذاکرات تجاری دو یا چند جانبه، مصوبات گات و متعاقباً مذاکرات WTO، بر محوریت بخش صنعت شکل گرفتند که اقتصاد ایران بخصوص بخش صنعت، متاثر از این تحولات بوده‌است. لذا با توجه به جایگاه استراتژیک بخش صنعت در اقتصاد ایران، در این مقاله روند آزادسازی این بخش از طریق بررسی شاخص‌های چهارگانه آزادسازی و تخمین مدل‌های اقتصادی مربوطه، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. فرضیة آزاد محوری‌ بخش صنعت (یعنی تاثیر آزادسازی بر رشد اقتصادی آن)، آزمون شده که بر اساس نتایج حاصله، رشد اقتصادی ایران در بخش صنعت متاثر از آزادسازی این بخش می‌باشد و در حقیقت فرضیه مذکور تایید می‌گردد. نتایج آزمون فرضیة صادرات محوریِ‌ (یعنی تاثیر رشد صادرات بر رشد اقتصادی) بخش صنعت نیز موید تایید این فرضیه می‌باشد. بررسی آزمون علیت گرنجر در زمینه تعیین نحوة تاثیرگذاری آزادسازی صنعت و رشد اقتصادی صنعتی، نشان می‌دهد که یک رابطه دو طرفه ما بین رشد اقتصادی صنعت و آزادسازی در بخش صنعت وجود دارد. نهایتاً روند آزادسازی صنعت پتروشیمی بعنوان صنعت نمونه و پیشتاز کشور مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اینکه صنعت پتروشیمی بیشترین میزان صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده و نبض صنعت ایران در زمینه بسط ارزآوری و توسعه اقتصادی قلمداد می شود، بر این اساس شاخص‌های چهارگانه آزادسازی برای صنعت پتروشیمی تحلیل گردیده و با آزمون علیت گرنجر، متبین گردید که در این بخش نیز یک رابطه دو طرفه ما بین شاخص‌های آزادسازی و رشد اقتصادی صنعت پتروشیمی ایران برقرار می باشد. با عنایت به پیگیری استراتژی آزادسازی در صنعت پتروشیمی و طرح سیاست شناورسازی قیمت این محصولات در دولت و مجلس، اهمیت بررسی رابطه اخیر پیش از پیش آشکارتر می گردد.

 

واژگان کلیدی: رشد اقتصادی، رشد صادرات، شاخص‌های آزادسازی اقتصاد (برای صنعت و صنعت پتروشیمی ایران) :SIT  ، DDT، IIT و LIT .