آنالیز SWOT ایجاد منطقه آزاد بین چین و «آسه‌آن»
بر تحولات نفتی و درآمد زایی اقتصاد ایران
دکتر علی محمدی پور
تحلیلگر اقتصادی منطقه آسیای جنوب شرقی
سال 1388
چکیده:
با عنایت به تحولات اقتصادی پس از بحران در آسیای جنوب شرقی و اقدام به ایجاد یک منطقه آزاد تجاری جدید بین چین و آسه آن برای سال سال 2011، لزوم مطالعه ماتریکس SWOT در این خصوص را متبین می نماید. ایجاد این منطقه آزاد تاثیرات شگرفی بر صادرات نفت و فراورده های نفتی متعاقب آن ارزآوری وزارت نفت خواهد داشت که این تحولات عمدتاً منفی برآورد می گردد. در حقیقت ایجاد منطقه آزاد تجاری و متعاقب آن تداوم پیوستگی و یکپارچگی این کشورها، باعث رقابتی تر شدن بازار فروش فراورده های نفتی در منطقه آسیای جنوب شرقی خواهد گردید. این رقابت هم در حیطه کاهش قیمت و ارزآوری و هم در بحث تشدید رقابت کیفیتی قابل تحلیل می باشد. در مجموعه تحقق این فرایند در قالب مباحث Threat در ماتریکس قابل تصور خواهند بود. همچنین برآوردها نشان میدهد این امر ضمن تقویت تقاضای فراورده های نفتی در چین و استحکام توان Hub بودن این کشور، پدیده صادرات مجدد فرآورده های نفتی را از طریق چین به کشورهای آسیاجنوب شرقی ارتقا داده و سود اقتصادی حاصله از این امر میتواند از بنگاه های ایرانی به بنگاههای چین تغییر ماهیت نماید. شایان ذکر است تمام تحلیلها در ماتریکس SWOT، منفی نبوده، چرا که با توجه به رشد اقتصاد تند این منطقه، به طور کلی تقاضا فراورده های ثانویه نفتی ایران را به صورت با ثبات افزایش خواهد داد. بویژه در صورت تشدید تحریمهای اقتصادی علیه ایران، این منطقه در آینده گریز گاه امنی برای اقتصاد ایران خواهد بود. تراکم جمعیت بالا و رشد و توسعه اقتصادی شتادار نسبتا قوی در این منطقه و متعاقب آن کشش پذیری بسیار بالای مصرفی از یک سو، تطابق بی نظیر این منطقه با ساختارهای نفتی و مسیر کشتیرانی متناسب ایران و همچنین روابط سیاسی نسبتاً با ثبات با ایران، سبب گردیده تا آینده بی نظیری جهت توسعه روابط تجاری برای این منطقه قایل شد. تحلیلگران اقتصادی این منطقه را تنها نکته امن در قبال تشدید تحریمهای اقتصادی علیه ایران، برآورد می نمایند.
واژگان کلیدی: ماتریکس SWOT، چین و آسه آن، رشد اقتصادی، آسیای جنوب شرقی، Hub، ارزآوری، منطقه آزاد تجاری و فراورده های نفتی.